Tốt hay Xấu: Từ Góc nhìn của Một Nhà Đầu tư ICO Việt Nam
Những gì chúng ta biết tới như Cuộc cách mạng Công nghệ 4.0 không còn là gì mới lạ đối với người Việt Nam. Tuy nhiên, họ vẫn ngần ngại thảo luận về các cơ hội đầu tư liên quan đến các dự án blockchain và các hoạt động phát hành tiền ban đầu (ICO) trước lệnh cấm sử dụng Bitcoin và tất cả các altcoin khác như phương tiện thanh toán từ đầu năm 2018. Người dân Việt Nam nhìn chung dễ hiểu sai về khái niệm blockchain, tiền điện tử và tiền ảo, và thường đánh đồng các khái niệm này với nhau.
Sự do dự của họ là hệ quả tất yếu sau một loạt các vụ lừa đảo ICO đã xảy ra vài năm trước, khi người dân Việt còn bị thôi miên bởi sự tăng trưởng mạnh mẽ của giá Bitcoin. Trong số 10 vụ lừa đảo ICO lớn nhất thế giới, Pincoin and iFan dẫn đầu khi cuối cùng chúng đã đánh cắp khoảng 660 triệu USD từ khoảng 32.000 nhà đầu tư vào năm 2018. Điều đáng nói là cả hai dự án đều nằm dưới sự kiểm soát của Modern Tech, một Công ty Việt Nam. Điều này có nghĩa phần lớn trong số 32.000 cá nhân kể trên, là các nhà đầu tư Việt Nam, những người cuối cùng đã mất rất nhiều tiền. Điều đó bằng cách nào đó lý giải tại sao thuật ngữ block ‘blockchain’ và ‘tiền điện tử’, đã trở nên nhạy cảm ở Việt Nam hơn bao giờ hết.
Tính đến năm 2018, theo Báo cáo của Satis Group, 78% ICO là lừa đảo. Các vụ lừa đảo ICO ở Việt Nam có cùng một điểm chung: chúng áp dụng mô hình MLM/Ponzi dưới tên gọi của công nghệ blockchain. Mô hình đa cấp Ponzi là một hình thức vay mượn từ một người để trả nợ cho người khác. Người vay thực hiện cam kết trả lãi suất cao cho người cho vay. Sau đó, người cho vay bị thu hút bởi thu nhập tiềm năng cao được hứa hẹn, và tiếp tục giới thiệu để những người khác tham gia và nhận hoa hồng từ việc giới thiệu. Nói tóm lại, mô hình Ponzi về cơ bản là lời hứa về thu nhập hấp dẫn không thể kiếm được từ bất kỳ mô hình đầu tư nào khác từ “số tiền đầu tư” (thực tế là cho vay) ban đầu.
Nhà kinh tế học đoạt giải Nobel Paul Krugman đã đề cập rằng Bitcoin thực sự là một bong bóng khi nó tuân theo mô hình Ponzi. Tuy nhiên, Krugman không chỉ ra ai là người hưởng lợi chính từ mô hình Ponzi tập trung vào Bitcoin này. Trên thực tế, trong trường hợp của Bitcoin, không có một cá nhân nào chịu trách nhiệm thu tiền từ các nhà đầu tư hoặc trả lãi cho họ. Sự tương đồng giữa hai thứ trên, nếu có, có lẽ chỉ là sự cường điệu hóa giả tạo hoặc cách mà chủ sở hữu tác động tâm lý để khuyến khích người khác mua thêm, và kết quả là, dẫn đến sự gia tăng giá trị đồng coin.
Tôi có nên đầu tư vào ICOs?
Trên thực tế, có rất nhiều dự án blockchain và ICO đáng để đầu tư. Bạn có thể rất ngạc nhiên khi biết rằng có nhiều dự án thành công mà trong đó các sản phẩm cốt lõi được phát triển bởi các nhóm và công ty đến từ Việt Nam. Một trong số đó là Axie Infinity – một trong những trò chơi sưu tập tiền điện tử (crypto-collectible) đầu tiên trên thế giới khuyến khích mọi người nuôi, tạo ra, thu thập và cho những sinh vật tưởng tượng khá mạnh mẽ, linh hoạt nhưng đồng thời rất đáng yêu có tên Axies chiến đấu với nhau.
Được coi là tài sản cực kỳ biến động, Bitcoin và các loại tiền điện tử khác, tất nhiên, đầy rủi ro và không thể đoán trước. Tuy nhiên, theo nguyên tắc thông thường, rủi ro cao đôi khi cũng đi cùng với lợi nhuận tiềm năng cao. Điểm cốt yếu là chọn đúng dự án và đồng tiền để đầu tư, đây chắc chắn là một nhiệm vụ đầy thách thức. Các vụ lừa đảo ICO thường không có kế hoạch rõ ràng về cách phát hành mà người sáng lập sẽ phát hành token cho người mua, vì vậy nếu cách thức hoạt động của token trong hệ sinh thái tương ứng của nó không rõ ràng và súc tích và nếu mục đích tạo ra đồng coin/ token đó là khá mơ hồ, thì bạn chắc chắn nên cẩn thận trước khi đưa ra quyết định đầu tư. Bên cạnh đó, việc nghiên cứu whitepaper của dự án đồng thời đưa ra các đánh giá thích hợp cũng được khuyến nghị. Cuối cùng và quan trọng nhất, đừng để bị mờ mắt bởi số tiền lãi khổng lồ mà chủ dự án hứa hẹn.
Có thể bạn muốn đọc: Blockchain và Hoạt động Ngân hàng tại Việt Nam
